ایمپلنت دندان قطعه ای است که در جای دندان از دست رفته قرار می گیرد و نقش یک دندان طبیعی را برای فرد بازی میکند. کاشت دندان به روش ایمپلنت بهترین و بروز ترین درمان برای جایگزینی دندان از دست رفته می باشد که در کلینیک دندانپزشکی مدرن هم از این روش و همچنین روش ایمپلنت دیجیتال استفاده می شود. ایمپلنت دندانی شامل دو بخش تاجی و ریشه ای می باشد، بخش ریشه ای غالبا به شکل پیج و مهره از طریق جراحی داخل استخوان فک قرار می گیرد و بخش تاجی بر روی آن سوار می شود. به بخش ریشه ای، پایه ایمپلنت یا فیکسچر و به بخش تاجی، پروتز یا روکش ایمپلنت می گویند. فیکسچر نقش ستونی برای پروتز دارد، پروتز بالای فیکسچر قرار میگیرد و دراقع همان بخشی است که زیبایی و تکلم و جویدن را برای فرد راحت می کند، پایه ایمپلنت دندان یا فیکسچر معمولا پیش ساخته است و در سایز های مختلف توسط کارخانه جات تولید می شود. پایه های ایمپلنت از جنس تیتانیوم است که به طور کامل با بافت های بدن سازگار می باشد.
مراحل ایمپلنت دندان یا مراحل کاشت دندان دارای دو فاز درمانی می باشد.
و هر کدام از این مراحل ایمپلنت دندان خود دارای مراحل دیگری هم می باشد.
تعداد جلسات درمانی بستگی به شرایط فرد دارد. به طور مثال گاهی اوقات تمام مراحل ایمپلنت دندان در یک جلسه و گاهی اوقات در چندین جلسه انجام می شود.
در تکنیک های ایمپلنت فوری یا یک روزه تمام مراحل جراحی و پروتز در یک جلسه انجام می شود.
جراحی ایمپلنت شامل مراحل زیر است:
مرحله پروتز ایمپلنت دارای مراحل زیر است:
لازم به ذکر است که مراحل ساخت پروتز به مراحل کلینیکی و لابرتواری تقسیم می شود که در این مطلب ما به مراحل کلینیکی اشاره خواهیم کرد.
پروتز ایمپلنت انواع مختلفی دارد که بسته به نوع طرح درمان ممکن است مراحلی به مراحل گفته شده اضافه یا کم شود.
مدت زمان کاشت دندان که به آن کاشت ایمپلنت دندان هم می گویند می تواند با توجه به عوامل مختلف، زمان های مختلفی را به خود اختصاص دهد.
مدت زمان درمان کاشت ایمپلنت بستگی به نوع جراحی و تکنیک پیاده سازی آن خواهد داشت. در برخی شرایط می توانیم از تکنیک های ایمپلنت فوری که به آن ایمپلنت یک روزه هم می گویند استفاده کنیم. در این نوع تکنیک ها مراحل ایمپلنت دندان یعنی جراحی و پروتز در یک جلسه درمان انجام می شود.
گاهی این تکنیک ها در یک الی سه جلسه انجام می شود که یک هفته زمان می برد. اغلب تکنیک های دیگر بین 3 الی 6 ماه زمان می برند. هرچه استخوان فک تراکم بهتری داشته باشد و ابعاد آن استاندارد تر باشد و فرد از نظر جسمانی سالم تر باشد و بهداشت بیمار بهتر باشد طول مدت کاشت دندان کمتر می شود.
همان طور که اشاره شد مراحل ایمپلنت دندان شامل دو مرحله جراحی و پروتز است. جراحی ایمپلنت یک نوع جراحی مثل بقیه جراحی‌های دهان و دندان است و تحت بی حسی موضعی انجام می شود. بنابراین هیچ دردی ندارد. بعد از درمان ممکن است عوارضی از جراحی متوجه بیمار باشد این عوارض میتواند درد و تورم باشد، که معمولا با خوردن داروها و مسکن هایی که جراح تجویز می کند درد کاشت دندان کنترل میشود. از دیگر عوارض ایمپلنت دندان ممکن است تورم و کبودی و خون ریزی باشد که این عوارض طبیعی بعد از جراحی هستند و با مرور زمان طی روزهای بعد از جراحی این عوارض رفع می شوند.
مرحله پروتز ایمپلنت معمولاً بدون درد است چون فقط قطعاتی بالای سطح لثه باز و بسته می شود و در جلسات درمانی کارهایی بر روی پروتز که بالای سطح لثه است انجام می شود، بنابراین دردی ندارد. در افرادی که لثه های حساس تری دارند ممکن موقع بستن و باز کردن قطعات درد مختصری وجود داشته باشد ، که با استفاده از بی حسی موضعی این درد رفع می شود. درمان کاشت ایمپلنت دندان یک درمان سرپایی کلینیکی است و معمولاً نیازی به بیهوشی عمومی ندارد و با استعمال بی حسی موضعی انجام میشود، اما گاهی اوقات در افرادی که خیلی می ترسند یا آستانه تحمل درد آن ها پایین است و یا دوست دارند درمان کاشت دندان راحت تر انجام شود میتوان از خواب عمیق یا سدیشن استفاده کرد، که در واقع یک بیهوشی سطحی هست که در این مورد از داروهای تزریقی آرام بخش استفاده می شود. به صورتی که متخصص بیهوشی در کنار بیمار قرار میگیرد و قبل از جراحی ایمپلنت دندان کارش را شروع می کند، داروهای آرام بخش برای بیمار تزریق می کند و همچنین این فرد در حین و بعد از اتمام جراحی در کنار بیمار است و علائم حیاتی بیماران را چک می کند تا تغییر و مشکلی به وجود نیاید.
گاهی اوقات با داروهای خوراکی هم می شود حس آرام بودن را در بیمار به وجود آورد اگر بیمار شب قبل از جراحی کاشت دندان از داورهای آرامش بخش خوراکی مثلا دیازپام استفاده کند، در روز بعد آرامش بیشتری دارد و درد کمتری احساس میکند و خیلی راحت تر کار برایش انجام می شود، ضمن اینکه تحقیقات نشان داده است انجام درمان ها در ساعت ۹ صبح درد کمتری دارد، یعنی اینکه بدن در این ساعت به لحاظ هورمونی دارای شرایط بهتری است. به خاطر همین در درمانهای مثل دندانپزشکی ، تتو پوست، و تزریقات و یک سری درمانهای که دردی جراحی دراند، انجام آنها ساعت نه صبح توصیه میشود که بدن آمادگی بیشتری داشته دارد.
یکی از رسالت های دندانهای ما تأمین زیبایی ماست. از آنجایی که لبخند سهم بسیار بزرگی از زیبایی چهره ما را به خودش اختصاص می دهد زمانی که ما دندانی را از دست می‌دهیم یا دندان های ما دچار پوسیدگی و بدرنگی و شکستگی می‌شوند زیبایی چهره هم به خطر می‌افتد، کاشت ایمپلنت دندان یا همان کاشت دندان که بهترین جایگزین دندان است، ضمن اینکه باید نیاز به جویدن و تکلم ما را تامین کند، باید زیبایی ما را هم در حد قابل قبولی تامین کند. زیبایی ایمپلنت به بخش پروتز ایمپلنت آن مربوط می شود، که در داخل دهان بالاتر از لثه قرار دارد و در معرض دید است.
برای ساخت پروتز ایمپلنت دو گروه روی پروتز ایمپلنت کار می کنند:
گروه اول: شامل تیم پزشکی هستند که داخل کلینیک بر روی بیمار کار می‌کنند.
گروه دوم: افرادی که تکنسین نامیده می‌شوند و در لابراتوار بر روی مدل هایی که از دهان بیمار تهیه شده، کار را انجام می‌دهند.
ساخت انواع پروتز ایمپلنت مراحل مختلفی دارد، که اگر تمام این مراحل با رعایت دقت انجام شود و همچنین تمام جزئیات مراحل در نظر گرفته شود و اگر تیم عمل کننده تیم حرفه‌ای باشند و از مواد با کیفیتی استفاده کنند، مخصوصاً اگر لابراتوار دیجیتال باشد و با استفاده از دستگاه دیجیتال این مراحل انجام شود نتیجه کار بسیار با دقیق تر، با استحکام تر و با زیبایی خیلی بالاتری انجام می شود.
این مراحل میتواند به دو شکل دیجتال و دستی انجام شود طراحی می شود و کار نهایی توسط دستگاه میلینگ (Cad/Cam) ساخته می شود. طراحی دیجیتال قابلیت های ارزشمندی دارد که به تعدادی از آنها اشاره میکنیم.
در روش ساخت پروتز دندان به صورت دستی، همه مراحل لابراتوری توسط تکنیسین با ابزار های دستی بر روی مدل کچی تهیه شده از قالب دهان بیمار انجام می شود و بسیار وابسته به مهارت تکنیسین و هنر دست او است و قطعا نسبت به روش ساخت پروتز دیجیتالی دارای محدودیت هایی از قبیل محدودیت دید و دسترسی دارد. همچنین در روش دستی دقت به صورت میلی متری پایین است بنابراین ساخت پروتز دندان به روش دیجیتالی باعث زیبایی بیشتر پروتز می شود.
مواد مصرفی یا متریالی که در لابراتوار استفاده می شود نقش بسیار مهمی در زیبایی پروتز ایمپلنت دندان دارد و هر چه از مواد مرغوب تری استفاده شود، مسلماً زیبایی کار بیشتر خواهد بود. استفاده از روکش های تمام سرامیک که در مورد ایمپلنت دندان از جنس زیرکونیا هستند زیبایی بسیار بالایی را برای بیماران تأمین میکند. همچنین رنگ روکش ها و پروتز ایمپلنت نقش بزرگی در زیبایی دارد، که در تعیین رنگ و انتخاب آن، هم نظر بیمار و هم نظر تیم درمانی که با رنگ‌های دندان ها و تنوع آنها و در واقع با طبیعی بودن رنگ های پروتز آشنایی بیشتری دارند لحاظ می شود.
گاهی اوقات افرادی مراجعه می‌کنند که دندان های بسیار نا مناسبی دارند و دندان هایشان در قوس فکی تقارن ندارند و دچار فرسودگی، شکستگی، پوسیدگی، ترک، بدرنگی و مشکلات دیگری هستند، زمانی که این دندان ها کشیده می شوند و ایمپلنت دندان جایگزین آنها می شود، پروتز بسیار زیبایی بر روی پایه ایمپلنت آنها قرار می گیرد که از دندان های قبلی به مراتب زیباتر می باشند.
حتی در نواحی که لثه تحلیل رفته می توان با استفاده از سرامیک های رنگ صورتی که هم رنگ لثه هستند نواحی تحلیل لثه را پوشش داد تا طبیعی تر به نظر برسد و پروتز زیباتری ایجاد شود.
اگر شرایط کاشت دندان یا کاشت ایمپلنت دندان مساعد باشد، دوام ایمپلنت دندان می تواند مادام العمر باشد. اما هرچه این شرایط از شرایط استاندارد فاصله بگیرد بر روی مدت دوام ایمپلنت دندان تاثیر منفی دارد. البته عوامل متعددی در طول عمر و دوام ایمپلنت دندان تأثیر دارند که عبارت اند از:
عامل اول: شرایط جسمانی خود بیمار است، افرادی که هیچ بیماری زمینه ای ندارند افراد خیلی مناسبی برای کاشت ایمپلنت دندان هستند. افرادی که بیماری های زمینه‌ای دارند یا از دارو هایی مثل کورتون که تضعیف کننده سیستم ایمنی است استفاده می‌کنند یا افرادی که دارای دیابت هستند، افرادی که بیماری‌های خود ایمنی دارند، افرادی که پوکی استخوان دارند یا داروهای خاصی مصرف می‌کنند، طول عمر و دوام ایمپلنت دندان در این افراد کمتر است. در مورد پوکی استخوان باید بدانید که خود پوکی استخوان باعث کوتاه شدن طول عمر ایمپلنت نمی شود، در واقع داروهایی که برای پوکی استخوان استفاده میشود باعث میشود که استخوان گیرایی خوبی به ایمپلنت نداشته باشد. در مورد دیابت هم باید بدانید که افرادی که دیابت کنترل شده دارند می توانند از ایمپلنت استفاده کنند اما طول عمر و دوام کاشت دندان درآنها به اندازه افراد عادی نیست.
عامل دوم: استفاده از دخانیات است. سیگار، مواد مخدر، دخانیات و الکل می تواند طول عمر و دوام ایمپلنت دندان را کم کنند.
عامل سوم :بهداشت ضعیف فردی باعث کوتاه شدن طول عمر و دوام ایمپلنت دندان می شود بنابراین کسانی که بهداشت بهتری دارند طول عمر ایمپلنت بالاتری دارند.
عامل چهارم: درمورد کل پروسه درمانی ایمپلنت دندان مسلماً فاکتورهای مهمی وجود دارد که بر طول عمر و دوام ایمپلنت دندان تاثیر دارند، مثلا استفاده از متریال مرغوب و با کیفیت و اصل یکی از تضمین کننده های طول عمر ایمپلنت است. همچنین تیم های انجام کار، شامل تیم جراحان و تیم پروتز می توانند تضمین کننده کیفیت و طول عمر ایمپلنت باشند و هر چه مهارت بیشتری داشته باشند و اطلاعات علمی بالاتری داشته باشند و کارشان را با کیفیت بالاتری انجام دهند طول عمر و دوام ایمپلنت دندان بالاتر خواهد بود. استفاده از برندهای مطرح ایمپلنت دندان که با توجه به استانداردهای جهانی تهیه می‌شوند، در طول عمر ایمپلنت نقش بسزایی دارد. همچنین استفاده از قطعات اصلی در طول عمر ایمپلنت دندان نقش مهمی را ایفا می کند.
عامل پنچم: رعایت اصول استریلیزاسیون حین درمان ایمپلنت چه در مراحل جراحی و چه در مرحله پروتز ایمپلنت میتواند باعث عدم ورود هر آلودگی به نواحی کاشت ایمپلنت دندان شوند و در نتیجه باعث طول عمر بالای کاشت دندان شود.
طراحی پروتز و ساخت آن خیلی می تواند در عمر و دوام کاشت دندان تاثیر داشته باشد. اگر پروتز ایمپلنت به صورت اصولی طراحی نشود و از مواد خوب و تکنیک های صحیح برای ساخت آن استفاده نشود می تواند باعث تحلیل استخوان و از بین رفتن ایمپلنت دندان شود و در نتیجه طول عمر آن کوتاه تر شود.
عامل ششم: مراقبت های بعد از درمان و چکاپ های دوره‌ای که توسط گروه درمانی انجام می شود می تواند خیلی تاثیر گذار در دوام ایمپلنت دندان باشد، یعنی این که بیماران باید توصیه‌های گروه درمانی را دقیقاً رعایت کنند و به صورت دوره‌ای چکاپ شوند تا اگر علائمی دیده شد که نیاز به مراقبت داشت تا عمر ایمپلنت را طولانی تر کند یا برعکس اگر مواردی وجود داشت که دوام ایمپلنت دندان را به مخاطره می اندازد شناسایی و کنترل شود.
نکته
مهم ترین عواملی که می تواند عمر ایمپلنت را کوتاه کند عبارت اند از:
شرایط ایده آل این است که به ازای هر دندان از دست رفته یک واحد کاشت ایمپلنت دندان انجام شود. اجرای این طرح همیشه امکان پذیر نیست.
گاهی اوقات به دلایلی ناچار می شویم حداقل تعداد پایه ایمپلنت استاندارد را استفاده کنیم و این پایه ها را با پروتز دندان (روکش ها) پر کنیم. که این دلایل عبارت اند از:
بدیهی است که برای هر طرح درمانی کاشت ایمپلنت یک حداقل تعداد پایه توصیه شده که در آن ها آسیبی به نتیجه نهایی وارد نشده است. هر چند ایده عال نیست ولی استاندارد و مورد تایید است.
در واقع روکش هایی که لا به لای ایمپلنت ها بر روی لثه قرار می گیرد و زیرشان پایه وجود ندارد در اصطلاح پوینتیک نامیده می شود. تعداد پوینتیک ها در بین دوپایه ایمپلنت نباید بیشتر از ۲ تا باشد، یعنی باید تعداد پایه ایمپلنت دندان طوری انتخاب شود که حداکثر 2 پوینتیک بین دو واحد پایه ایمپلنت قرار بگیرد. یک پوینتیک بهتر است ولی تا دو پوینتیک هم در بعضی شرایط مورد تایید است.
بنابراین در یک ناحیه بی دندانی که 4 دندان از دست رفته بهتر است که 3 پایه ایمپلنت دندان با چهار روکش قرار بگیرد. اما در بعضی اوقات اگر شرایط مساعد باشد دو پایه و چهار روکش هم می توان قرار داد.
در ناحیه ای که مثلا ۵ دندان از دست رفته حداقل ۳ پایه ایمپلنت احتیاج است. دو پایه و 3 پوینتیک بسیار غیر اصولی است و عمر ایمپلنت کوتاه می شود.
اگر یک فک کاملا بدون دندان باشد بطور ایده آل باید حداقل 8 پایه در آن قرار گیرد تا بتوانیم از درمان کاشت ایمپلنت با پروتز ثابت استفاده کنیم. اگر استخوان تراکم و ابعاد خوبی داشته باشد در برخی شرایط 6 پایه هم مورد قبول است و گاهی با 7 پایه ایمپلنت هم انجام می شود.
اگر از پروتز ایمپلنت متحرک یا دندان مصنوعی متکی بر ایمپلنت دندان که اوردنچر نام دارد استفاده شود بین ۲ تا ۵ پایه ایمپلنت قرار می گیرد. برای فک پایین 2 پایه هم امکان پذیر است و در حالت ایده آل چهار پایه پیشنهاد می شود. برای فک بالا حداقل به ۴ پایه احتیاج است و با ۵ پایه هم امکان پذیر است. زمانی که پنج پایه ایمپلنت کار می شود ناحیه کام حذف می شود و پروتز سبک تر و بهتری ساخته می شود.
ایمپلنت بهترین جایگزین دندان است یعنی تا جایی که ممکن است باید از این جایگزین برای دندان از دست رفته استفاده شود اما اگر به هر دلیلی امکان استفاده از ایمپلنت دندان وجود نداشته باشد، جایگزین های دیگری هم وجود دارد.
یکی از روش ها همان روش قدیمی دندان مصنوعی است که از قدیمی ترین و پر سابقه ترین جایگزین های دندان های از دست رفته است. ممکن فردی تمام دندان هایش را از دست داده باشد می تواند از دندان مصنوعی کامل که به آن دنچر کامل گفته می شود استفاده کند. ممکن است تعدادی از دندان های خود را از دست داده باشد، در این حالت می توان از دندان مصنوعی پارسیل که نام دیگر آن پارسیل دنچر است استفاده کرد.
دندان های مصنوعی متحرک هستند و از موادی به نام آکریل ساخته می‌شوند قسمت هایی که روی لثه قرار می‌گیرند آکریل صورتی مشابه لثه هستند، قسمت‌هایی که دندان ها را تشکیل می‌دهند از آکریل سفید رنگ استفاده می شود که همرنگ دندان ها هستند.
دندان های مصنوعی در طول شبانه روز باید حداقل 8 ساعت از دهان خارج شوند و در محیط مایع قرار بگیرند. معمولاً این کار شب تا صبح انجام می شود، این کار برای استراحت بافت های لثه و بافت‌های دهان انجام می شود و اگر ۲۴ ساعته دندان های مصنوعی روی لثه باشند باشند، عفونت های قارچی بر روی مخاط دهان تشکیل می شود که بسیار هم عفونت های سر سختی هستند و درمان آنها بسیار دشوار است. از طرفی باعث آزردگی بافتی و تحلیل استخوان بسیار شدیدی می‌شوند، بنابراین باید 8 ساعت در شبانه روز از دهان خارج شوند و حتما در محیط مایع قرار داده شود. زیرا اگر در محیط خشک قرار بگیرند دچار تغییر شکل می شوند. تکیه گاه دندان های مصنوعی، لثه است و زمانی که فرد غذا می جود چون لثه بافتی بسیار نازک ظریف پر از عصب می باشد و زیر لثه استخوان وجود دارد که بر روی استخوان زیر خود فشرده می شود و باعث ایجاد درد می گردد، بنابراین بیشتر از یک حدی نمی توان به دندان مصنوعی فشار وارد کرد.
از انجا که لثه بافتی لغزنده است باعث جابجایی دندان مصنوعی در دهان در حین تکلم و غذا جویدن می شود و مشکلاتی را برای فرد ایجاد میکند. یکی از این مشکلات این است که این جابجایی دندان مصنوعی در دهان باعث میشود که فرد در تکلم و غذا جویدن دچار مشکل شود، این جابجایی ها گاهی اوقات به حدی است که کلاً پروتز از لثه جدا میشود و داخل دهان می افتد یا از دهان بیرون می‌آید و این باعث از بین رفتن اعتماد به نفس فرد می گردد.
به طور کلی استخوان فک و لثه خیلی بستر مناسبی برای نگهداری این پروتزها نیستند، در خیلی از مواقع پروتزها دچار لقی می شوند و گیر خوبی بر روی استخوان و لثه ندارند و از طرفی به مرور هرچه از دندان مصنوعی بیشتر استفاده شود، تحلیل استخوان بیشتر می شود و ثبات دندان مصنوعی بر روی لثه و فک کمتر می شود. در نتیجه جا به جایی دنچر در دهان و زخم های بافتی ناشی از آن ها هم شدید تر می شود.
لثه و مخاط دهان توسط دندان مصنوعی و توسط قسمت اکریل صورتی پوشیده می شود که موجب می شود بیمار دمای غذاها و طعم غذاها را خوب احساس نکند.
دندان مصنوعی باید آخرین انتخاب باشد. زیرا مشکلات فراوانی برای فرد ایجاد می کند و به هیچ وجه کارایی لازم را ندارد.
جایگزین بعدی برای دندان از دست رفته به جای ایمپلنت دندان بریج های دندانی هستند. بریج یا پل در واقع روکش هایی هستند که در ناحیه بی دندانی بر روی دندان های مجاور ناحیه بی دندانی قرار می‌گیرند و از یک دندان به دندان دیگر پلی می‌زنند که در واقع ناحیه پل روکشی است که بر روی سطح لثه قرار میگیرد و ناحیه بی دندانی را پر میکند. به روکشی که بر روی لثه جای دندان از دست رفته قرار میگیرد پونتیک گفته میشود.
روکش دندان از جنس متریال مختلفی ساخته می شود که عبارت اند از:
دندان های مجاور ناحیه بی‌دندانی تراشیده می شوند تا ضخامت روکش نواحی تراش خورده را پر کند. عمق این تراش معمولا حدود 2 میلی متر است. از دندان های تراش خورده قالبی تهیه می شود و به لابراتور ارسال می گردد تا بریج نهایی طراحی و ساخته شود.
1- مسلماً این درمان هم درمان ایده آلی نیست چون دندان های پایه در دو طرف ناحیه بی‌دندانی تراشیده می شوند. گاهی اوقات این دندانها بافت سالمی دارند و نیاز به تراشیده شدن ندارند بنابراین فقط برای اینکه در ناحیه بی‌دندانی پل قرار بگیرد بافت سالم دندان های مجاور برداشته می شود که این کار موجب ضعیف شدن دندان های پایه و کوتاه شدن عمر آن ها می شود.
2- مسئله دیگر پونتیک یا روکشی است که به جای دندان از دست رفته قرار می گیرد، اولا پونتیک و روکش دندان های پایه به هم متصل هستند و ثانیا پونتیک مماس با لثه یا کمی بالا تر قرار دارد و پایه ای زیر آن قرار نگرفته است. بنابراین نواحی بی دندانی و زیر بونتیک محلی برای رشد میکروب ها است. این تجمع میکروب ها می تواند باعث التهاب لثه و پوسیدگی در دندان های پایه شود که منتج به کوتاه شدن عمر دندان های پایه می شود.
3- مسئله دیگر تحلیل استخوان است. از انجایی زیر پوینتیک هیچ پایه ای وجود ندارد، جای دندان کشیده شده، تحلیل استخوان اتفاق می افتد.
ایمپلنت دندان از این جهت بهترین جایگزین دندان است که تمام ضعف هایی که در بالا اشاره شد در ایمپلنت دندان یا کاشت دندان وجود ندارد.
1- ایمپلنت دندان باعث حفظ استخوان فک میشود چون پایه ایمپلنت در داخل استخوان قرار میگیرد، نیروهای جویدن را به استخوان فک منتقل می کند و بنابراین باعث حفظ استخوان و از تحلیل آن جلوگیری میکند.
2- از انجا که نیروها کاملاً به استخوان فک منتقل می‌شوند بیمار می تواند نیروی بیشتری حین جویدن به ایمپلنت وارد کند و دردی هم احساس نشود.
3- لذت از غذا خوردن با ایمپلنت دندانی بسیار بیشتر از سایر جایگرین های آن است.
4- ایمپلنت مخصوصا زمانی که با پروتز ثابت استفاده شود، به علت کم حجم بودن و عدم پوشش لثه ها، حس لذت بیشتری از غذا خوردن به بیمار می دهد.
اگر دندانی که کشیده می شود، جایگزین نداشته باشد فرد دچار عوارضی می شود. عوارض عدم استفاده از ایمپلنت شامل:
1- مهمترین عارضه تحلیل استخوان در ناحیه فک است و بافت استخوانی که از دست می رود دیگر قابل برگشت نیست، البته با روش های مصنوعی مثل پیوند استخوان می شود حجم استخوان را زیاد کرد اما هرگز کیفیت آن مثل کیفیت خود استخوان فرد نمی شود.
تحلیل استخوان عوارضی را ایجاد می کند.
1- تحلیل لثه در اطراف دندان های مجاور ناحیه بی دندانی، موجب تجمع جرم و پلاک در ناحیه تحلیل رفته می شود. این موضوع باعث التهاب لثه و پوسیدگی دندان ها می شود.
2- باعث میشود دندان های مجاور به سرما و گرما حساس شوند.
3- با پیشرفت تحلیل استخوانی، دندان ساپورت خود را از دست می دهد. لق می شود و به ناچار باید کشیده شود.
4- دندان ها ذاتا به سمت بی دندانی حرکت می کنند. بنابراین دندان های مجاور ناحیه بی دندانی به سمت این فضا خم می شوند و دندان مقابل آن نیز رویش پیدا می کند و وارد فضای بی دندانی می شود. این شرایط وضعیت فیزیولوژیک و بهداشتی بیمار را به هم می ریزد. در صورتی که بعدا تصمیم به کاشت دندان در آن ناحیه گرفته شود، شرایط درمان ایده آل نخواهد بود و ناچار هستیم روکش غیر استانداردی را بر روی ایمپلنت قرار دهیم که مرتبا در اطراف آن گیر غذایی ایجاد می شود و حتما سطح آن کوتاه تر از دندان های مجاور خواهد بود.
5- بهم ریختگی و حرکت دندان های مجاور و مقابل ناحیه بی دندانی موجب فشار به عضلات صورت و فک و مفصل گیج گاهی فکی در زمان جویدن غذا می شود و باعث درد و مشکلات فیزیولوژیک در عضلات و استخوان های سر و گردن می گردد.
6- یکی از ویژگی های کاشت دندان این است که استخوان فک را حفظ می کند و چون نیروهای جویدن را به استخوان فک منتقل میکند، باعث حفظ استخوان و جلوگیری از تحلیل آن می شود. از طرفی موجب احساس لذت در غذا خوردن می شود. ایمپلنت با تکیه بر استخوان فک می تواند نیرو های جویدنی را به خوبی و مشابه دندان واقعی تحمل کند.
7- ایمپلنت دندان در مقایسه با دندان مصنوعی مخاط را پوشش نمی دهد و طعم و دما غذا به خوبی حس می شود، همچنین سبک تر است و حجم کمتری دارد.
8- ایمپلنت دندانی عوارض و معایب بریج و دندان مصنوعی را ندارد.
9- بهترین جایگزین دندان از دست رفته ایمپلنت دندان است و در صورتی که بعد از کشیدن دندان ، ناحیه بی دندانی با کاشت ایمپلنت جایگزین نشود و یا مدت زیادی استخوان بدون پایه ایمپلنت بماند، عوارض ناشی از تحلیل استخوان شروع می شود و حتی بعد از بازسازی و پیوند استخوان باز هم به حالت اول بر نمیگردد. ایمپلنتی که در استخوان بازسازی شده قرار می گیرد طول عمر و دوام کمتری دارد نسبت به ایمپلنتی که در استخوان طبیعی فرد قرار می گیرد. همچنین بازسازی استخوان هزینه بیشتری به بیمار تحمیل نموده و طول مدت درمان او را افزایش می دهد.
به مزایای ایمپلنت دندان به صورت خلاصه در بالا اشاره شد و تا اینجا باید متوجه مزایا ایمپلنت دندان نسبت به دیگر روش ها شده باشیم. ولی به صورت کلی مزایا ایمپلنت دندان شامل موارد زیر است:
1-مهم ترین مزیت ایمپلنت این است که از تحلیل استخوان فک جلوگیری می کند. این که جایگزین های دیگر مثل بریج و دندان مصنوعی نیرویی به مرکز استخوان وارد نمی‌کنند بنابراین تحلیل استخوان در ناحیه اتفاق می‌افتد و تحلیل استخوان باعث ایجاد عوارضی می شود.
2- زمانی که از ایمپلنت دندانی استفاده می کنیم می توانیم یک تغذیه مناسب داشته باشیم، درست مثل زمانی که فرد از دندان خود فرد استفاده می کرد. هیچ کدام از جایگزین های دندان نمی توانند به راحتی ایمپلنت تغذیه مناسب را را به ما برگردانند.
3- انتقال نیرو توسط دندان به استخوان فک، یکی از دلایل لذت از غذا خوردن می باشد که این لذت با استفاده از کاشت ایمپلنت نیز به همین شکل تامین می گردد.
4- آناتومی ایمپلنت بسیار شبیه دندان است و از دو بخش ریشه‌ای و تاجی تشکیل شده است که باعث می شود فیزیولوژی غذا هنگام جویدن حفظ شود.
5- ایمپلنت دندانی نیازی به دستکاری دندان های مجاور ندارد. بنابراین این دندان ها آسیبی نمی بینند. در صورتی که برای بریج کردن باید حداقل یک دندان در هر طرف از ناحیه بی دندانی تراشیده شود و در زیر روکس قرار گیرد. این تراشیدن دندان ها موجب از دست رفتن مقداری از سطح دندان و ضعیف شدن آن و کم شدن عمر دندان های پایه می شود. پروتز متحرک نیز با تکیه بر دندان های مجاور باعث ساییدگی و پوسیدگی آن ها می شود و تحلیل لثه را تشدید می نماید. این تحلیل لثه و فشار هایی که به دندان های پایه وارد می کند موجب لق شدن آن ها می گردد.
امروزه ایمپلنت دندان با روش های دیجیتالی خیلی دقیق تر انجام می شود که ایمپلنت دیجیتال نام دارد. اگر از روش دیجیتالی برای ساخت پروتزهای ایمپلنت استفاده شود مخصوصا اگر مرحله جراحی هم توسط ابزار های جراحی دیجیتال انجام شود دقت کار نهایی به حداکثر می رسد و موجب افزایش کیفیت در حفظ بافت های دهان، زیبایی، تکلم و جویدن می شود.
مراکز دندانپزشکی دو دسته اند:
1- مطب های دندانپزشکی: در این مراکز معمولا یک دندانپزشک کلیه مراحل درمان را به تنهایی انجام می دهد.
2- کلینیک دندانپزشکی: در کلینیک دندانپزشکی هر مرحله از درمان توسط دندانپزشکی که در آن زمینه تخصص یا مهارت بیشتری دارد انجام می شود.
از آنجا که دندانپزشکی امروزه تخصصی شده است و حدود 13 تخصص مختلف از آن منشعب گشته، تسلط علمی و مهارتی بر کلیه این تخصص ها برای یک نفر مقدور نیست. بنابراین زمانیکه دندانپزشک های مختلف با مهارت ها، تخصص ها و تجربیات متناسب کنار هم قرار می گیرند و به تیمی تبدیل می شوند که درمان ها را با حداکثر کیفیت انجام می دهند. لازم به ذکر است در برخی از کشور ها رشته های تخصصی دندانپزشکی بیشتر از کشور های دیگر می باشد.
در مورد ایمپلنت دندانی بهتر است بیمار توسط یک دندانپزشک که اطلاعات کل درباره همه چیز دارد معاینه شود. یک طرح درمان کلی و جامع دریافت نماید سپس تمام مراحل درمانی از قبیل مراحل جراحی و پروتز ( کلینیکی و لابراتوری ) توسط تیم های تخصصی اجرا شود تا بهترین کیفیت حاصل آید.
تمام مراحل ایمپلنت می تواند به صورت دیجیتالی ( ایمپلنت دیجیتال ) انجام شود. در مراکزی که مجهز به دستگاه های دیجیتال هستند در مراحل جراحی پایه های ایمپلنت در بهترین نقطه قرار می گیرند و بعد در مراحل پروتز ایمپلنت طراحی و ساخت پروتز کاملا به صورت دیجیتالی انجام می شود و متریالی که توسط دستگاه‌های کدکم تراشیده و ساخته می شوند بهترین کیفیت را برای بیمار به به وجود می آورند.
اصل بودن و کیفیت قطعات ایمپلنت و مواد و متریال مصرفی، نقش مهمی در کیفیت دندان دارد. بنابراین باید افراد به مراکز ی مراجعه کنند که از نظر تهیه قطعات اصل و اورجینال و مواد با کبفیت به آن مرکز اعتماد کامل داشته باشند.
مراکزی که درمان های خود را گارانتی می کنند و به صورت مادام العمر بیماران خودشان را چکاپ می نمایند تا در صورت بروز کوچکترین علائمی که میتواند عمر و دوام ایمپلنت دندان را به مخاطره بیاندازد آنها را رفع می‌کنند بسیار بسیار موفق‌تر در درمان ها عمل می‌کنند.
کرونا ویروسی است که از طریق تنفس منتشر می شود و در واقع ریه ها را درگیر میکند. بنابراین دندانپزشکی در انتقال ویروس کرونا نقش بالایی دارد. از آنجایی که دندانپزشکی همواره با انواع آلودگی هایی از قبیل انواع باکتری ها و ویروس های منتشر شده در مخاط دهان و بزاق سر و کار داشته است، از دیرباز پروتکل های بهداشتی سرسختانه ای برای غلبه با انواع میکروب ها طراحی شده و در دستورالعمل های ابلاغی به دندانپزشکان قرار گرفته است.
دندانپزشکی نسبت به میکروب شناسی علم جوانی محسوب می شود. خیلی قبل تر از این که دندانپزشکی به عنوان یک تخصص مستقل از سایر حرفه ها جدا شود لویی پاستور اهمیت و روش های ضد عفونی و استریلیزایسیون ابزار پزشکی را به عنوان یک اصل علمی مطرح نموده بود. بنابراین دندانپزشکی از ابتدای مستقل شدن داراری دستور العمل های دقیق بهداشتی بوده است که حتی در مقابل متداول ترین میکروب ها از قبیل ویروس هپاتیت، ایمنی ایجاد می نماید. امروزه با وجود انواع موارد ضد عفونی کننده بر پایه الکل و کلر، مواد نانو سیلور، لامپ های UV، دستگاه های پیشرفته استریلیزاسیون ( اتوکلاو )، لوازمی برای تمیز کردن و شست و شوی دقیق ابزار ها مانند دستگاه اولترا سونیک، لوازم کامل حفاظت شخصی از قبیل گان های یک بار مصرف، ماسک، شیلد عینک و دستکش، به شرط رعایت پروتکل های بهداشتی هیچ جای نگرانی برای دریافت خدمات دندانپزشکی از بابت آلودگی میکروبی و ویروسی وجود ندارد.
توصیه های مهم در رابطه با پیشگیری از بیماری کووید ۱۹ :
بینی، دهان و چشم ها راه های ورود ویروس کرونا به بدن می باشند. بنابراین در جاهای پر خطر مانند دندانپزشکی باید این نقاط پوشانده شوند.
1- انتقال از پزشک به بیمار
2- انتقال از بیمار به پزشک
3- انتقال از بیمار به بیمار
برای این سه نوع انتقال تمهیداتی پیش بینی شده است .
1- انتقال از پزشک به بیمار: راهکار های زیر برای دندانپزشک ها جهت پیشگیری از این نوع انتقال عبارت اند از:
2- انتقال از بیمار به پزشک: موارد زیر جهت پیشگیری از این نوع انتقال پیشنهاد شده است:
3- انتقال از بیمار به بیمار:
به علاوه تمام نکاتی که در موارد 1 و 2 توضیح داده شد. فاصله گذاری اجتماعی در پذیرش و سالن انتظار درمان بیماران، پیشگیری از این نوع انتقال را تقویت می کند.
ایمپلنت دندانی درمانیست که مدت طولانی نیاز به رفت و آمد بیمار به مرکز دندانپزشکی دارد تا مراحل درمانی تکمیل شوند. ضمن اینکه در مراحل پروتز اطلاعات ثبت شده از دهان بیمار و قطعات پروتز باید مدام داخل دهان بیمار قرار گیرد و بعد به لابراتوری ارسال شوند و سپس بهد از اقدامات لابراتوری مجددا در بخش درمان به دهان بیمار انتقال داده شوند. بنابراین شست و شوی و ضد عفونی و استریل کردن این لوازم و ابزار ها و رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی الزامیست. و در صورت رعایت تمامی این نکات، هیچ جای نگرانی از بابت انتقال آلودگی در پروسه درمان ایمپلنت دندانی نخواهد بود.
کلینیک دندانپزشکی مدرن جهت مستحکم تر کردن سد محافظتی خود در مقابل ویروس کرونا از پزشکان عمومی دعوت به همکاری نموده است تا پیش از درمان، بیماران را معاینه نمایند و در صورت نیاز تست های خونی یا تست از ترشحات حلقی و یا اسکن متخصص از ریه را برای بیماران درخواست نمایند تا از صحت و سلامت مراجعین اطمینان حاصل شود. همچنین کارکنان کلینیک هفته ای دو مرتبه ویزیت شوند و این قوانین برای آنان نیز اجرا گردد. لازم به ذکر است که تمامی هزینه های مربوط به معاینات توسط کلینیک تامین می شود و این اقدامات برای کارکنان و بیماران کاملا رایگان است.
کاشت ایمپلنت دندان از لحاظ سنی فقط یک محدودیت دارد. افرادی که رشد استخوان فک آنها به اتمام رسیده باشد می توانند کاشت دندان را انجام دهند و اگر رشد استخوان های فک به پایان نرسیده باشد زمانی که درمان ایمپلنت انجام می شود و رشد استخوان ادامه پیدا کند، مسلما ایمپلنت داخل دهان جابجا می شود و مشکلاتی بوجود می آورد. مثلاً اگر در ناحیه لبخند قرار داشته باشد به سمت عقب حرکت میکند و باعث نمایی نا زیبا و غیر قرینه می گردد.
بنابراین باید تا پایان سن رشد استخوانی فرد درمان ایمپلنت را به تعویق انداخت. توقف رشد استخوان در خانم ها و آقایان متفاوت است. همواره در خانم ها تا حدود 20 سالگی و در آقایان حدود 22 سالگی و حتی گاهی تا 24 سالگی این رشد ادامه دارد. پس از آنجایی که در سنین مختلف و جنسیت های مختلف درمان، به صورت دقیق قابل پیشبینی نیست، برای تشخیص آن می توانیم از رادیوگرافی مچ دست استفاده کنیم و با بررسی این رادیوگرافی و شاخص های موجود در آن توقف یا ادامه رشد استخوان فرد را تشخیص دهیم.
بعد از این دوران، محدودیت سنی برای ایمپلنت وجود ندارد و فرد تا پایان عمرش اگر به لحاظ جسمانی تحمل این درمان را داشته باشد و از طرفی استخوان هایش خیلی تحلیل نرفته باشند و امکان گذاشتن ایمپلنت دندان وجود داشته باشد، می تواند این درمان را انجام دهد.
سینوس لیفت ، جراحی اتوگرفت ، ریج اسپلیت ، بون اکسپنشن ، ریج آگمنتیشین ، …
پیوند یا بازسازی استخوان فک میتواند به وسیله متریالی مثل پودر استخوان و ممرین که بیشترین استفاده را دارند انجام شود، یا اینکه توسط پیوند، قطعه ای از استخوان از فک خود بیمار یا ناحیه دیگری از بدن بیمار مثل لگن انجام شود. این بازسازی استخوان میتواند همزمان با کاشت پایه ایمپلنت انجام شود. ممکن است وقتی که قراراست بازسازی خیلی وسیعی انجام شود بازسازی اول انجام شود و چند ماه بعد کاشت دندان صورت گیرد. اگر دندانی کشیده می شود بلافاصله یا حداکثر تا ۴ ماه بعد با ایمپلنت دندان جایگزین شود تا از تحلیل استخوان فک جلوگیری شود. چرا که استخوان بازسازی شده هیچ وقت کیفیت استخوان طبیعی را ندارد.
اگر کیفیت و حجم استخوان فرد برای ایمپلنت ایده‌آل باشد عمر ایمپلنت در طول این مدت بیشتر خواهد بود اما اگر استخوان به هر دلیلی بازسازی شود موجب کم شدن عمر ایمپلنت در طولانی مدت می شود.
سینوس ها حفره های خالی هستند که در جمجمه ما قرار دارند و سطح آن ها از مخاط پوشانده شده است. تعداد این سینوس ها ۸ عدد است و به یکدیگر وصل هستند و هوای تنفسی فرد، درون آنها جریان پیدا می کند و اگر به هر دلیلی عفونت، میکروب یا جسم خارجی وارد سینوس ها شود می تواند باعث عفونت این نواحی شود و چون این سینوس ها به هم وصل هستند و دو تا از آن ها در کف جمجمه زیر مغز قرار دارند عفونت آن ها می تواند منجر به عفونت های مغزی شود و خیلی خطرناک باشد و بنابراین باید از ورود جسم خارجی یا میکروب و عفونت به سینوس ها جلوگیری شود.
دو تا از این سینوس ها در گونه ها قرار دارند که بالای ریشه دندانهای خلفی و دندان های کرسی کوچک و کرسی بزرگ قرار گرفته اند. گاهی اوقات ریشه دندان ها خیلی نزدیک به سینوس ها و گاهی اوقات داخل سینوس هستند. سینوس ها هم مثل سایر نواحی بدن آناتومی متنوعی دارند که در افراد مختلف تفاوت دارد. مثلاً وسعت و اندازه سینوس ها با هم متفاوت است و افراد مختلف می تواند عقب، جلو، بالا و یا پایین تر باشد ضمن اینکه وقتی که استخوان تحلیل می رود، لبه استخوان به کف سینوس نزدیک می شود .اگر قرار باشد در آن قسمت ایمپلنت دندان قرار داده شود تا ایمپلنت از کف سینوس فاصله داشته باشد و واردآن ناحیه نشود. این اقدام با تکنیک سینوس لیفت انجام می گیرد.
مخاط کف سینوس به روش جراحی بالا برده می شود، زیر آن فضا یک حفره خالی باقی می ماند که مخاطی داخل آن وجود ندارد، این فضا با پودر استخوان پر می شود. سپس زمان داده می شود تا با استخوان فک یکدست شود. گاهی اوقات اگر وسعت کار خیلی زیاد نباشد همان موقع می توان پایه های ایمپلنت را قرار داد اگر وسعت این کار خیلی زیاد باشد باید بین ۳ تا ۶ ماه صبر کرد و بعد پایه را قرار داد.
در واقع سینوس لیفت یک روش بازسازی استخوان در بعد ارتفاع است و ارتفاع استخوان را برای قرار دادن ایمپلنت دندان نسبت به سینوس تنظیم می کند.
سینوس لیفت به دو روش کلوز و اپن انجام می شود. زمانی که فضای مورد نیازجهت رسیدن به ارتفاع ایده آل حدود 2-3 میلی متر باشد از روش close (بسته) و زمانی که به بیش از 4 میلی متر فضا نیاز داشته باشد از روش open (باز) استفاده می شود.
هر نوع سینوس لیفت به یک دلیل انجام می شود و از نظر ماهیت و نتیجه یکسان هستند. فقط تکنیک انجام آن ها و میزان بالا بردن کف سینوس در این روش با هم متفاوت است.
جراحی ایمپلنت دندان به روش های مختلف انجام می شود، متداول ترین روش که خیلی هم پرکاربرد است روش فلپ است. فلپ برشی است که روی لثه داده می شود و لثه کنار زده می شود و دسترسی مستقیم به استخوان به وجود می آید. اگر استخوان به بازسازی احتیاج داشته باشد روش فلپ بهترین روش است. سپس برای قرار دادن ایمپلنت ، استخوان دیریل می شود و پایه در آن ناحیه قرار میگیرد و در نهایت لثه مجددا سر جای خودش بر می گردد و بخیه می شود و حدود دو الی سه هفته بعد از جراحی بخیه ها برداشته می شوند و اگر بخیه ها جذبی باشند در عرض چند هفته خود به خود جذب می شوند.
روش دیگر روش پانچ یا فلپ لس یا بدون فلپ است به این روش غیر جراحی هم گفته می شود چرا که در این روش لثه باز نمی شود، فقط روی لثه در ناحیه ای که قرار است ایمپلنت قرار گیرد پانج بافتی یک سوراخ کوچک روی لثه ایجاد می شود و هم ناحیه دریل می شود و استخوان آماده سازی میشود و در آن ناحیه ایمپلنت قرار میگیرد. زمانی این روش استفاده می شود که استخوان خیلی شرایط ایده آلی داشته باشد آناتومی خوب حجم مناسب و تراکم قابل قبولی داشته باشد ابعاد مناسب فاصله استاندارد از لندمارکهای آناتومیک، سینوس و عصب داشته باشد و جراح با خیال راحت با دیدن عکس رادیوگرافی بتواند به صورت غیر مستقیم ایمپلنت را بگذارد و نیازی به باز کردن کامل ناحیه و دید مستقیم نداشته باشد.
گاهی اوقات در روشی که دندان کشیده میشود و بلافاصله ایمپلنت دندان گذاشته می شود هم به روش فلپ لس یا بدون جراحی کار می شود. بنابراین در این مواقع اگر شرایط استخوان مناسب باشد و نیازی به بازسازی زیادی نداشته باشد در منطقه ای که دندان کشیده شده است داخل همان حفره مجدداً ایمپلنت گذاشته می شود.
مزیت ایمپلنت فلپ لس نسبت به روش فلپ این است که در روش فلپ لثه کنار زده می شود و خون رسانی به ناحیه مورد نظر دچار اختلال می گردد و زخم وسیعی ایجاد می شود که ترمیم آن زمان می برد. اما در روش پانچ یا فلپ لس خبری از زخم و وسعت جراحی و ناراحتی بیمار نیست. در این روش برشی کوچک ایجاد می شود که نیازی به بخیه ندارد، خون ریزی و درد به حداقل می رسد و تقریبا وجود نخواهد داشت و ترمیم این برش به سرعت اتفاق خواهد افتاد.
روش دیگری هم به اسم کاشت دندان بدون ایمپلنت وجود دارد. در این روش از ایمپلنت های پیچی متداول استفاده نمی شود، این نوع کاشت هم ایمپلنت است اما دندانی کشیده نمی شود، چون از پیچ های فلزی استفاده نمی شود به این روش، کاشت دندان بدون ایمپلنت هم گفته می شود. اگر بیمار دندان خود را از قبل کشیده باشد از این روش نمی توان استفاده کرد. در این روش ابتدا توسط اسکنر اسکن میشود. داخل یک نرم افزار طراحی می شود دقیقاً شبیه ریشه های خود دندانی که از دست رفته است و توسط پرینترهای سه بعدی با ماده سفیدی که هم رنگ دندان است، پرینت گرفته می شود و در کمتر از دو هفته در حفره ای که قبلا دندان در آن بود (استخوان فک) مجددا کاشته می شود. حتما باید قبل از اتمام هفته تمام ایمپلنت شبیه سازی شده در محل کاشته شود زیرا بعد از دو هفته حفره استخوانی که قبلا دندان در آن قرار داشته با بافت های ترمیمی پر می شود و این نوع ایمپلنت قابل جایگزین نخواهد بود. مزیت این روش این است که دقیقا شبیه دندان خود بیمار است و نمای فلز را نخواهد داشت.
این روش ایمپلنت روت آنالوگ ناحیه می شود و دارای ویژگی های زیر می باشد:
روش دیگر جراحی ایمپلنت ، روش جراحی های دیجیتال هستند. در این روش استخوان نباید به بازسازی زیادی احتیاج داشته باشد. در این روش یک قالب و عکس های رادیوگرافی از فک بیمار تهیه می شود سپس وارد یک نرم افزار خواهد شد، در نرم افزار ابتدا پروتز طراحی می شود چون پروتز کار نهایی است و بیمار می‌خواهد از آن استفاده کند و خیلی مهم است که به چه صورتی طراحی شود و رعایت اصول طراحی آن خیلی خیلی در دوام و عمر ایمپلنت، زیبایی، غذا جویدن، تکلم و…. تاثیر دارد. بنابراین ابتدا پروتز به صورت استاندارد طراحی می شود و بعد بر اساس اینکه این پروتز به تعداد پایه های مورد نیاز، بهترین محل قرارگیری آن ها، زاویه استاندارد پایه ها، قطر و ارتفاع مناسب تک تک آن ها و پایه ها داخل نرم‌افزار به صورت مجازی قرار می گیرد و یک راهنمای جراحی به اسم سرجیکال گاید طراحی می شود، که محل ایمپلنت ها قطر، ارتفاع و جهت شان را تعیین می کند. این راهنما با پرینتر سه بعدی پرینت گرفته می شود و در اختیار جراح لثه قرار می گیرد و جراح بر اساس تصاویر این پرنیت ایمپلنت ها را در محل خودشان قرار می دهد.
ایمپلنت دندانی شامل 2 بخش است بخش ریشه‌ای و بخشی تاجی
در کاشت ایمپلنت دندان بخش ریشه‌ای توسط جراح، داخل استخوان فک قرار میگیرد و بخش تاجی که به آن پروتز ایمپلنت گفته می شود بر روی بخش ریشه ای سوار می شود. بخش پروتزی همان قسمت است که برای بیمار کاربرد دارد. این پروتز ایمپلنت است که زیبایی بیمار را تامین می کند. باید بتواند در غذا خوردن و تکلم برای بیمار راحتی لازم را بوجود آورد. ضمن این که چون پروتز، نیروهای جویئنی را به پایه های ایمپلنت منتقل می کند، اگر به صورت اصولی و علمی طراحی و ساخته نشود می تواند با اعمال نیرو های غیر استاندارد موجب فشار نا متعارف بر روی ایمپلنت ها و تحلیل استخوان اطراف آن ها و لقی و از دست رفتن آن ها شود.
امروز جدیدترین تکنولوژی که برای کاشت دندان به کار برده می شود ایمپلنت دیجیتال است. در روش ایمپلنت دیجیتال کار از آخر به اول انجام می شود یعنی به صورت مجازی ابتدا یک پروتز ایده آل در نواحی بی دندانی برای بیمار طراحی می شود و بعد بر اساس این پروتز جای پایه‌ها، قطر، ارتفاع و زاویه قرار گیری آنها تعیین می شود.
در روش غیر دیجیتال اول جراح به صورت حدودی ایمپلنت ها را در نواحی که استخوان ها شرایط مناسبی دارند با یک زاویه حدودی قرار می‌دهد. مطمئنا نسبت به روش دیجیتال خطای دست، خطای دید وجود دارد و کار خیلی دقیق نیست و نهایتاً گروه پروتز باید از جراح تبعیت کنند و پروتز خود را محدود کنند به محل و زاویه پایه ها، بنابراین گاهی اوقات نخواهند توانست شرایط ایده آل را در طراحی خود بوجود آورند.
در روش ایمپلنت دیجیتال پروسه کار به این صورت است که ابتدا معاینات اولیه انجام می شود عکس رادیوگرافی تهیه می شود و قالبی از فک که بیمار تهیه میگردد، اینها همه به نرم افزار دیجیتال داده می شود. در نرم افزار یک پروتز ایده آل طراحی می شود و بر اساس آن جای فیکسچرها و تمام ویژگی‌های آن تعیین می شود و بعد یک راهنمای جراحی طراحی می شود.
دقیق ترین پروتزها که ضامن زیبایی راحت غذا خوردن و دوام ایمپلنت دندان هستند در ایمپلنت دیجیتال امکان پذیر است،به دلایل زیر ایمپلنت دیجیتال از بالا ترین کیفیت برخوردار است:
در ایمپلنت دیجیتال ابتدا پروتز طراحی می شود، سپس نواحی و زاویه پایه ها تعیین می شود. بنابراین پروتز در بهترین حالت و شرایط ممکن طراحی می شود و محدودیتی ندارد. در حالی که در روش غیر دیجیتال پروتز محدود به پایه هایی است که جراح به صورت حدودی و چشمی قرار داده است.
در ایمپلنت دیجیتال از نرم افزاری که ابزار zoom و قدرت بزرگ نمایی بالایی دارد استفاده می شود. به طوری که می تواند جزییات را در ابعاد میکروسکوپی بررسی نماید و حتی ریز ترین زوایا و نواحی را طراحی نماید. این توانایی از چشم تکنیسین و ابزار های دستی در روش غیر دیجیتال ممکن نیست.
در روش ایمپلنت دیجیتال به همه نواحی کامل درسترسی داریم، در حالیکه در روش غیر دیجیتال دسترسی محدود است.
نرم افزار ایمپلنت دیجیتال ، طبق قواعد و اصول علمی برنامه ریزی شده و در صورتی که طراحی از این قواعد خارج شود به صورت خودکار عمل نمی کند و خود به خود شرایط را به حالت استاندارد بر می گرداند.
ایمپلنت شامل دو مرحله جراحی و پروتز است معمولاً فاصله بین این دو مرحله باید بین ۳ تا ۶ ماه باشد، برای اینکه زمانی که جراحی میشود و پایه‌ها داخل استخوان فک قرار می‌گیرند باید زمان داده شود تا کاملاً با استخوان فک یکنواخت بشوند و جوش بخورند و استحکام کافی پیدا کنند تا بتوانند نیروهای پروتز را تحمل کنند، که این موضوع بسته به شرایط استخوان بین ۳ تا ۶ ماه زمان می برد. زمانی که کاملاً پایه ها با استخوان فک جوش خورد میتوان مراحل پروتز را شروع کرداین مراحل بین 3 تا 5 جلسه متغیر است و در صورتی که پیچیدگی خاصی در طرح درمان و یا شرایط وجود داشته باشد و یا سختی کار زیاد باشد، ممکن است بیش از 5 جلسه به طول بی انجامد.
گاهی اوقات اگر باز سازی خیلی زیادی در استخوان نیاز باشد طول درمان بیشتر می شود. گاهی اوقات حتی بیشتر از یک سال زمان می‌برد اما در بعضی شرایط زمانی که شرایط استخوان ایده‌آل داشته باشد و بیمار از لحاظ جسمانی کاملا سالم باشد مصرف سیگار و دخانیات و الکل و مواد مخدر وجود نداشته باشد و سطح بهداشت دهان بسیار بالا باشد و بیمار قدرت کنترل این را داشته باشد که نیروی زیادی در ماه های اول به این ایمپلنت وارد نکند میتوان از روش های یک روزه و چند روزه استفاده کرد. در این روش کل پروسه کار در یک یا چند روز یا نهایتاً یک هفته انجام می شود.
در این شرایط استخوان به قدری کیفیت خوبی دارد و بقیه شرایطی که نام برده شد به قدری ایده‌آل هستند که می توان بلافاصله بعد از کاشت ایمپلنت به آن نیرو وارد کرد و بعد از چند روز یا نهایتا یک هفته می توان پروتز را بر روی آن نصب کرد.
در ایمپلنت یک روزه پروتز اولیه یک پروتز موقت است، زیرا در اغلب اوقات پس از گذشت چند ماه، لثه و استخوان اطراف ایمپلنت تغییراتی می کند که موجب از دست رفتن تطابق پروتز با لثه می گردد. بنابراین لازم می شود که بعد از تثبیت شدن و سفت شدن استخوان، پروتز تعویض گردد.
در تکنیک یک روزه اگر شرایط مساعدی برای کار دیجیتال وجود داشته باشد بهتر است که ایمپلنت دیجیتال انجام شود.
زمانی که بیماری کل دندان های خود را از دست داده باشد و بخواهد آن ها را با ایمپلنت جایگزین کند، طرح درمانهای مختلفی برای این درمان وجود دارد و به تمام این طرح درمان ها طرح درمان فول ماوس گفته می شود.
در این روش بهترین طرح درمان ایمپلنت فول ماوس استفاده از ایمپلنت با پروتز ثابت است که در این طرح درمان ایده آل این است که به ازای هر دندان از دست رفته یک پایه ایمپلنت قرار داده شود، یعنی در هر فک حداقل ۱۲ و حداکثر ۱۴ پایه قرار داده شود. و بر روی این پایه ها روکش سرامیکی قرار گیرد که دقیقا شبیه به دندانها است و بسیار راحت بوده و کیفیت و کارایی بالایی برای بیمار دارد. اما معمولاً کاشت ایمپلنت برای تمام دندان های از دست رفته مقدور نیست. از یک جهت به دلیل تحلیل استخوان در برخی نواحی نمیتوانیم پایه ای قرار دهیم. و از طرف دیگر قرارگیری 12 الی 14 پایه، هزینه درمان را بسیار بالا می برد، بنابراین بیمار قادر به انجام درمان نخواهد بود.
در این شرایط می توانیم تعداد پایه ها را کمتر کنیم به صورتی که بین ۶ الی ۸ پایه در نظر بگیریم، ۸ پایه ایده آل است و اگر تراکم استخوان فک خیلی بالا باشد و کیفیت خوبی داشته باشد با 6 پایه هم امکان پذیر است. گاهی اوقات ۷ پایه هم قابل قبول است. اگر تعداد پایه ها برابر با تعداد دندان های از دست رفته باشد، بر روی تک تک این پایه ها روکش سرامیکی قرار می گیرد و کل پروتز شامل رو کش هایی خواهد بود که سر تا سر یا در 2 الی 3 بخش به هم متصل هستند.
این طرح درمان به جهات زیر بسیار راحت بوده و کارایی بالایی دارد:
اگر به دلیل تحلیل استخوان فک کاشت ایمپلنت فول موس برای بیمار امکان پذیر نباشد، تعداد پایه ها را کمتر می کنیم. در این صورت پروتز قرار گرفته بر روی ایمپلنت متحرک خواهد بود. در طرح درمان فول موس 2 الی 4 پایه ایمپلنت نیاز داریم. گاهی اوقات با توجه به شرایط بیمار، 5 پایه توصیه می شود ولی به طور کلی 4 پایه برای طرح درمانی ایمپلنت فول موس ایده آل است. پروتز در این نوع طرح درمان، اوردنچر نام دارد که در واقع دندان مصنوعی است که هر بار جایگزین دندان ها توسط اتصالاتی محکم می شود، به همین دلیل اتصالات، ثبات و استقرار بهتری نسبت به دندان مصنوعی در دهان پیدا می کند و جا یه جایی آن حین غذا خوردن و صحبت کردن بسیار کاهش می یابد و تقریبا در مقابل دندان مصنوعی معمولی این جا به جایی به صفر می رسد.
با طرح درمان اوردنچر می توانیم برای فک پایین چون استخوان متراکم تری دارد از دو پایه هم استفاده کنیم ولی برای فک بالا 4 پایه توصیه می شود. اگر در فک بالا بخواهیم قسمت کام را حذف کنیم باید از ۵ پایه استفاده کنیم. در واقع اوردنچر دارای دو بخش است بخش دندانی و بخش لثه ای.
بر روی پایه های ایمپلنت قطعاتی به اسم اباتمنت سوار می شوند. اباتمنت بالاتر از سطح لثه داخل حفره دهان قرار می گیرد و اوردنچر بر روی اباتمنت سوار می شود. این اباتمنت ها نقش اتصالات را بازی می کنند و در قسمت مادگی در سطح داخلی اوردنچر تعبیه می شود. از این رو هر بار که بیمار اوردنچر را داخل دهان خود قرار می دهد با تطابق نری و مادگی با فشار مختصری نری و مادگی را چفت می کند و این اتصال باعث راحتی بیمار شده و از جا به جایی آن حین غذا خوردن ئ صحبت کردن جلو گیری می کند.
اوردنچر برای بیمارانی توصیه میشود که استخوان خوبی برای طرح درمان ثابت ندارند . موضوع دیگری که در مورد اوردنچر مطرح است این است که افرادی که سالها است دندان های خود را را از دست داده اند و لب‌ها و گونه‌های آن ها دچار افتادگی شده است طرح درمان ثابت نمی تواند داخل لب و گونه را پر کند بنابراین افتادگی لب، بعد از طرح درمان ثابت جبران نمی شود اما در طرح درمان اوردنچر چون قسمت های لثه ای وجود دارد که در زیر، پشت لب و گونه قرار میگیرد تا حدودی می تواند پشت لب و گونه را پر کند و حالت جوان تری به چهره بدهد.
یکی از مهم ترین ویژگی های دندان های جلو ما تامین زیبایی چهره می باشد. لبخند حدود 70 درصد در چهره چشم مخاطب را به خود جذب می کند. بنابراین زیبایی لبخند از محمترین فاکتور های زیبایی چهره محسوب می شود. نتیجتا وقتی دندان های جلو از دست می روند، اولویت اصلی ما تایین زیبایی بیمار می باشد. بدیهی است که بهترین جایگزین دندان ، ایمپلنت است اما در این جایگزینی ما باید به فکر زیبایی بیمار نیز باشیم.
روش اول: ایمپلنت دندان یک روزه یا فوری می تواند به صورت ایمپلنت دیجیتال یا به صورت معمولی انجام شود، که اگر شرایط برای ایمپلنت دیجیتال مهیا باشد بسیار دقیق تر و با کیفیت تر خواهد بود، در این روش روکش ایمپلنت بلافاصله و یا چند روز بعد (کمتر از یک هفته) از قرار گیری پایه بر روی آن نصب می شود. در کاشت دندان فوری و یک روزه ممکن است بعد از چند ماه تطابق لثه با پروتز و روکش به هم بخورد چرا که در روزهای اول بعد از جراحی، لثه تورم دارد و لثه و استخوان در شرایط تثبیت شده خودشان نیستند تغییر و تحولاتی طی ماه های آینده ایجاد می شود که ممکن است این تطابق بهم بخورد در این شرایط، مجددا قالب گیری می شود و یک روکش یا پروتز ایمپلنت جدید برای بیمار ساخته می شود.
روشی دوم: اگر ایمپلنت دندان یک روزه و فوری امکان پذیر نباشد استفاده از پروتزهای موقت توصیه می شود که انواع و اقسام مختلفی دارند، مثلا اگر بیماری یک دندان خود را از دست داده باشد و دو دندان مجاور زیر روکش نباشند و ترمیم های وسیعی نداشته باشند و دندان های نسبتا سالمی باشند می‌توانیم با استفاده از کامپوزیت که همان مواد زیبایی و مواد ترمیم دندان و مواد همرنگ دندان است، یک پونتیک (دندان مصنوعی که بر روی لثه قرار می گیرد و به دو دندان مجاور متصل می گردد) بسازیم و در ناحیه بی دندانی قرار دهیم.
در روش غیر فوری یا روش معمولی باید پایه داخل استخوان فک قرار بگیرد و بعد از چند ماه پروتز برای آن ساخته شود در فاصله این چند ماه میتوان از پروتز های موقت استفاده کرد. در صورتی که شرایط پونتیک کامپوزیتی مساعد نباشد از سایر پروتز های موقت استفاده می شود که یکی از این پروتز ها Essix نامیده می شود.
مواد موقت دیگه می توانیم انجام بدیم اگر چند دندان از دست رفته باشند یا شرایط برای اتصال کامپوزیت مناسب نباشد مثلاً دندانهای مجاور زیر روکش باشد ترمبم‌های وسیعی داشته باشند و هر دلیل نشوددر آن ناحیه کامپوزیت قرارداد می‌توانیم از پروتز موقت ای به اسم اس ایکس استفاده کنیم.
این پروتز دندان یک لایه شفاف نازک است که بر روی سطح کلیه دندانهای فک مورد نظر قرار میگیرد و نامرئی است و دیده نمی شود. در ناحیه‌ای که دندان کشیده شده و قرار است ایمپلنت شود در آن ناحیه یک روکش موقت یا یک دندان مصنوعی موقت قرار میگیرد و آن ناحیه را پر میکند و وقتی بیمار لبخند می زند قسمت شفاف روی دندان ها دیده نمی‌شوند و فقط قسمت دندانی که با مواد ترمیمی دندان مصنوعی پر شده دیده می شود. این پروتز تکیه گاهش را از دندان های بیمار می گیرد به همین خاطر بر روی سطح کلیه دندانها پوشش ایجاد می کند و فشار مستقیم به ناحیه ایمپلنت وارد نمی شود و تکیه بر روی ناحیه جراحی شده ندارد.
گاهی اوقات می توان از دندان های مصنوعی کامل برای افرادی که دندان های خود به طور کامل از دست داده اند یا دندان های مصنوعی نیمه یا پارسیل برای کسایی که تعدادی از دندان های خودشان را از دست داده اند استفاده کرد، ولی ترجیحا این دندان های مصنوعی استفاده و توصیه نمی شوند، چون تکیه گاه آن ها بر روی لثه بیمار است که تحت جراحی قرار گرفته و هر گونه تماس و فشار پروتز بر روی این نواحی می تواند به ایمپلنت ها و بافت های باز سازی شده اطراف آن ها آسیب برساند و درنتیجه دوام نهایی ایمپلنت های مجاور را کاهش دهد.
ایمپلنت دندان در تهران با کلینیک دندانپزشکی مدرن
کلینیک مدرن
